محدوده جریان‌های زیستی قزل‌آلای خال‌ قرمز براساس پارامترهای ریخت‌شناسی و زیستگاهی در سرشاخه‌های رودخانه لار

در دهه‌های اخیر، جمعیت قزل‌آلای خال‌قرمز رودخانه‌های حوزه لار بدلیل تنظیمات رودخانه‌ای و تاثیر آن بر مورفولوژی رودخانه، کاهش یافته است. در حال حاضر با توجه به شرایط کم آبی در کشور، شدت اثرات تنظیم جریان بر جمعیت‌های موجودات نهرها و ارزش‌های اکولوژیک خاص در سرشاخه‌های لار، ارائه مدل‌های ارزیابی زیستگاهی و پیش‌بینی پاسخ‌های اکولوژیک رودخانه به تغییرات طبیعی و مصنوعی ایجاد شده، امری ضروری بنظر می‌رسد که می‌تواند در ارائه روش‌های مدیریت بهره‌برداری از این رودخانه مورد استفاده قرار گیرد. لذا در این مطالعه، با ایجاد ارتباط بین فرآیندهای هیدرولوژیک، هیدرولیک، مورفولوژیک و اکولوژیک، ارائه روشی تحلیلی و کاربردی جهت ارزیابی زیستگاه‌های قزل‌آلای خال‌قرمز مورد نظر قرار گرفت. پس از انجام بازدید صحرایی و اندازه-گیری‌های لازم، با استفاده از فرمول شیلدز، آستانه‌های تنش برشی بی‌بعد شامل آستانه دبی زیست محیطی، آستانه دبی مقطع پر و آستانه دبی رسوبی، در هر یک از رودخانه‌های لار، دلیچای و سفیدآب محاسبه گردید. سپس با استفاده از محاسبه آستانه‌های تنش برشی بی‌بعد رودخانه‌، تاثیر تغییر دبی بر پراکنش و فراوانی آبزیان در پاسخ به تغییرات مورفولوژیک رودخانه، مورد بررسی قرار گرفت. همچنین در ایستگاه‌های مورد مطالعه، دبی جریان در محدوده آستانه دبی زیست محیطی و آستانه دبی رسوبی، طی فعالیت‌های زیستی وابسته به تکثیر، دبی زیستی مشخص گردید، در صورتیکه دبی جریان بیشتر از آستانه دبی زیست محیطی، طی فعالیت‌های زیستی دوران رشد، دبی زیستی در نظر گرفته شد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که دبی جریان، هندسه مقطع عرضی و اندازه مواد بستر، می‌تواند بر فعالیت‌های زیستی و چرخه زندگی قزل‌آلای خال قرمز، مؤثر باشد و تنظیم نامناسب جریانات رودخانه‌ای می‌تواند منجر به حذف تدریجی این آبزی از اکوسیستم‌های مذکور گردد.